Özel hastanelere Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamındaki hasta başvuruları, 2015 yılında 90 milyon seviyesine ulaştıktan sonra sürekli bir düşüş eğilimine girdi. 2024 yılı sonu itibarıyla başvuru sayısı 66 milyon düzeyine kadar gerileyerek, 2010 yılında kaydedilen 71 milyon başvurunun da altına indi. Sektör temsilcileri, Sağlık Uygulama Tebliği’nde (SUT) belirlenen ilave ücret tavanlarının artırılmaması durumunda birçok özel hastanenin kapanma riskiyle karşı karşıya kalacağı yönünde uyarılarda bulunuyor.
2006 yılında yapılan düzenleme ile GSS kapsamındaki vatandaşlara anlaşmalı özel hastanelerden hizmet alma imkanı tanınmasıyla birlikte hızla artış gösteren başvurular, 2015’te 90.4 milyon seviyesine kadar ulaşmıştı. Ancak bu tarihten itibaren özel hastanelere yapılan başvurularda düşüş eğilimi sürdü. 2025 yılının ilk beş ayında, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,16 oranında azalma yaşandı. O dönem 80 milyonun üzerinde seyreden başvuru sayısı, uzun bir süre bu seviyelerde kalmış olsa da 2024 sonunda 66 milyona kadar düştü. Ayrıca, toplam başvurular içindeki özel hastanelerin oranı 2010’da yüzde 26 iken, bu oran dalgalı bir seyir izlemesine rağmen sonunda yüzde 10’a geriledi.
Başvurulardaki bu düşüşün sadece gelir kaybı nedeniyle değil, bazı özel hastanelerin Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) hasta başına yaptığı düşük ödemeler gerekçesiyle anlaşmalarını iptal etmesinden de kaynaklandığı vurgulanıyor. GSS kapsamında özel hastaneler, SGK’dan önceden belirlenmiş tutarlarda ödemeler alırken sağlık ve otelcilik hizmetleri için hastalardan talep edebileceği ilave tutarların üst sınırı SUT ile düzenleniyor. Özel hastaneler ile SGK arasındaki, SGK’nın işlem başına yaptığı ödemelerin artırılması ve ilave ücret tavanlarının yükseltilmesi konusundaki görüş ayrılıkları uzun süredir devam ediyor. Bu durum özellikle küçük ölçekli hastaneleri etkilerken, birçok özel hastane gelirden mahrum kalmamak adına SGK ile anlaşmalarını sürdürerek GSS kapsamında hasta kabul etmeye devam ediyor.
Sonuç olarak ekonomik zorluklarla mücadele eden sektörün bazı kesimleri konkordato ilan etmek zorunda kaldı ve bugüne dek 10 özel hastane bu yönteme başvurdu.
Özel Hastaneler Platformu Başkanı Ömer Yavuz Namlı, SUT fiyatlarının mevcut ekonomik koşullarda sürdürülebilir olmadığını vurgulayarak, son dönemde 10'a yakın hastanenin konkordato ilan ettiğini ifade etti. Namlı, SUT fiyatlarının ilk uygulanmaya başladığı dönemlerde, asgari ücretin 403 TL olduğu zamanlarda özel hastane muayenesi için SGK’nın ödediği tutarın 26 TL olduğunu hatırlatarak, günümüzde asgari ücretin 22 bin TL’ye çıkmasına rağmen SGK’nın ödediği muayene ücretinin sadece 130 TL olduğunu belirtti. Bu fiyatların ya asgari ücrete endekslenerek ya da sayılı dönemlerde bir komisyon aracılığıyla belirlenerek güncellenmesi gerektiğini öneren Namlı, Anadolu’daki hastaneler ve zincir kuruluşlar dışındaki özel hastanelerin ciddi bir finansal darboğazda olduğunu dile getirdi.
Namlı, SGK'nın ödediği miktarların hastane maliyetlerini karşılamaktan uzak olması nedeniyle birçok hastanenin SUT çerçevesini aşarak ek ücret talep ettiğini gözlemlediğini söyledi. Bu durumun iki seçenek doğurduğunu belirten Namlı, hastanelerin ya vatandaştan ilave ücret alarak kuralları ihlal etmek zorunda kaldığını ya da ekonomik sebeplerle kapanma noktasına geldiğini ifade etti. Ayrıca merkezi sağlık planlamasının hastanelerde kadro eksikliğine yol açtığını ve bu nedenle alternatif hizmet alanlarına, özellikle sağlık turizmine yönelme fırsatını engellediğini vurgulayan Namlı, kamu hastanelerinin öncelikli olması sebebiyle özel hastanelerin rekabet gücünün zayıfladığını bildirdi. Ekonomik koşulların kötüleşmesiyle birlikte hastanelere başvuru sayısının hızla azaldığını ve COVID sonrası değişen hasta davranışlarının bu eğilimin daha da derinleşmesine yol açtığını ekledi.
Türkiye’de bulunan toplam 1566 hastanenin 565’i özel hastane kategorisinde yer alıyor. Bu sayı, 2019’da 575 iken günümüzde 500’ün altına doğru düşme eğiliminde. Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD) Başkanı Reşat Bahat, bu azalmada finansal sorunlar ve SUT bedellerinin düşük olmasının önemli bir rol oynadığını aktardı. Bahat, başvuru sayısındaki azalmaya ek olarak özel hastanelerde çalışan doktorların ekonomik nedenlerle muayenehane açma yoluna yöneldiğini ifade etti. Türkiye’de yaklaşık 10 bin hekimin bu doğrultuda karar aldığı bilgisini paylaştı. Bahat, şehir hastaneleri ve kamu sağlık kuruluşlarının sayısındaki artışın da özel sektördeki bu eğilimi tetiklediğini dile getirdi.
Bahat ayrıca, SUT fiyatlarının hayatın olağan akışına aykırı derecede düşük kaldığını belirtti. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bir muayene için sadece 110 lira ödeyip üzerine vatandaşlardan 220 lira talep ederek hizmet sunmalarını beklediğini söyledi. Bu durumun hastanelerin hem finansal sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini hem de özel hastaneleri vatandaşlar için pahalı hale getirdiğini ifade eden Bahat, "Özel hastaneler bir zamanlar sadece zenginlere hizmet verirken, 2005 yılından beri halkın hastanesi olarak faaliyet göstermeye başlamıştı. Ancak şimdi tekrar zenginlerin hastanesi olma yolunda ilerliyor" ifadeleriyle durumun ciddiyetini aktardı.
Reşat Bahat, hastaların kamu hastanelerine yönelmesiyle bu kurumlarda artan yoğunluğun memnuniyet oranlarını düşürmeye başladığını belirterek, sağlık sisteminin bir kısır döngüye doğru ilerlediğini ifade etti. Bu duruma çözüm olarak SUT bedellerinin yükseltilmesi ve özel hastanelere, kamu hastanelerindeki gibi geniş kapsamlı bir uzmanlık kadrosu sağlanması gerektiğini dile getirdi. Bahat, Sağlık Bakanlığı’nın özel hastanelere yan dal uzmanları—örneğin gastroenterologlar, medikal onkologlar ve çocuk psikiyatristleri gibi kadrolar—temin etmesinin önemini vurguladı. Bu şekilde özel hastanelerin sunduğu hizmetlerin hem çeşitliliğinin hem de sayısının artırılabileceğini düşündüğünü ifade etti. Ayrıca, genel ekonomik sıkıntılar ve finansman erişimindeki güçlüklerin de özel sağlık kuruluşlarını olumsuz yönde etkilediğini sözlerine ekledi.