Yasal Uyarılar’ 
Telif Hakkı ‘UYAR VE KALDIR’
Mors Alfabesi Nedir?
Mors alfabesi 1832 yılında telgraf ile ilgilenen Samuel Morse tarafından 1835 yılında oluşturulmuştur. Mors alfabesi 1837 yılında ise kullanılmaya başlanmıştır. Modern Uluslararası Mors Kodu ise, 1848 yılında Alman Friedrich Clemens Gerke tarafından geliştirilmiştir.
Mors Alfabesinin tanımını yapacak olursak; iki çeşit kısa veya uzun sinyalin farklı kombinasyonlarının harfleri, sayıları ya da noktalama işaretlerinin oluşturduğu haberleşme dili diyebiliriz. Daha çok elektrik ya da radyo sinyali kullanılarak kişiden uzak bir noktaya bir metnin ulaştırılmasında kullanılmaktadır. Ayrıca kısa ve uzun sinyallerin dışında, aralardaki sessizliklerin de anlamı bulunmaktadır. Mesela, kısa aralık harfler arasında, orta uzunlukta aralık kelimeler ve uzun aralıklar cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.Mors Alfabesinin Tarihçesi Nedir?
Mors alfabesinin tarihi oldukça gariptir. Aslında bunu alfabeyi bulan kişinin bilim adamı olmayışına da bağlamak mümkündür. Mors alfabesi, yukarıda da belirttiğimiz gibi Amerikalı bir ressam olan Samuel Morse tarafından icat edilmiştir. Morse; yoksulluk ve mutsuzluklar ile geçen yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri’nin resmi ressamı olmuş ve ülkedeki önemli tarih olaylarını resme dökmüştür. Daha sonra birçok ünlü general ve siyaset adamının da portrelerini yapmıştır.
Samuel Morse Kimdir?
Samuel Morse; Philips Akademisi ve Yale Üniversitesi’nde okumuştu. Zeki ve ağırbaşlı bir gençti. Sanat kadar kimya ve elektrik konularıyla da ilgileniyordu. Elektrik konusunda kendine has fikirleri olan Morse, haberleşme için elektrikten yararlanılabileceği inanandaydı. Haberlerin de elektrik vasıtasıyla bir yerden bir yere ulaştırılabileceğini düşünmekteydi.
Amerika’ya dönmek üzere bindiği Fransız gemisi Sully’de asıl macerası başladı. öğrenimini Fransa’ da yapmış olup belki de hatıra diye ülkesine bir elektromıknatıs götürmekte olan vatandaşı genç kimyacı Charles Jackson ile tanıştı. Gemide yapılan bazı tartışmalar da Morse’un dikkatini çekmişti. Hatta geminin kaptanına “günün birinde telgraftan dünyanın harikalarından biri diye bahsettiklerini duyarsanız; 13 Kasım 1832 tarihinde Sully’de icat edildiğini hatırlayın” demiş.
Mors Alfabesi Nedir? Tarihçesi Nedir, Nasıl Kullanılır? | Mors Kodları
Seyahat sonrasında yeniden Amerika’ya dönen Morse; New Haven’de küçük bir dükkana kapanıp yoğun çalışmalara girişti. Yıllar yılı yoksul, yarı aç bir hayat yaşadı. 1837 yılında elektromagnetik telgraf buluşunu tamamlamıştı. İcadının “ihtira beratı”nı almak için gerekli çevrelere başvurdu. Sermaye çevreleri, iş adamları, onun buluşunu pratik görmediler. Samuel Morse, icadını kabul ettirmek amacıyla İngiltere’ye, Fransa’ya, Rusya’ya gitti. Her gittiği yerde anlayışsızlıkla karşılanıyor, ilgi görmüyordu. Öyle büyük çabalar sarf etti ki, sonunda Amerikan Kongresi’nden 30.000 dolarlık bir yardım fonu sağlayabildi. Ve bir telgraf hattı kurarak 1844 yılının Mayıs ayında bu hat üzerinden ilk telgraf mesajını gönderdi.
Morse’un kaderi yeni bir şekil almıştı. Elbette, her büyük icattan sonra olduğu gibi aleyhine üst üste davalar açılacaktı, ama mucit başardığına ve zamanın kendi lehine çalışacağına emindi. Karşılaşacağı en büyük sorun ise kurulmuş olan tesislerinin yıkılması idi. Gelişmiş ülkelerin çoğunda da telgraf bir süredir işlemekteydi. Orjinal mors kodu kısa ve uzun sinyallerin kombinasyonunun bir sayıya karşılık gelmesinden oluşmuştu. Her sayı da bir harfe karşılık geliyordu. Ancak Morse’ un bulduğu sistemin kullanımı kolay değildi. Bu konu üzerinde de ortaklaşa fikirler ile Alfred Veil ile birlikte çalışmaya başlayan Morse, bir süre geçtikten sonra Alfred Veil’in önerdiği sistemin daha basit olduğuna karar vermiştir.
Alfred Veil’in geliştirdiği sisteme göre kısa ve uzun sinyallerin yanı sıra duraklamalar da kullanılmaktaydı. Bu sistemin ismine sonrasında Amerikan Mors Kodu denildi. Morse alfabesinin çıkmasından sonra önemini yavaş yavaş kaybeden telgraf sisteminin üzerinde daha fazla durmadı. Rakibinin sistemine ilk katılan o oldu. Böylece Alman şebekesi Morse’ la donatıldı ve 1850 yılında 2.400 km.’yi aştı. Hollanda şebekesi 1845′te ve Morse’un, Wheatstone’u güçlükle yendiği Belçika şebekesi de 1847 yılında açıldı. Sonrasında 1850 yılında Rusya, 1852 yılında İsviçre ve 1845 yılında İspanya da peşinden gitmiştir.
Amerika Birleşik Devleri de telgraf telleri ile örülüyordu. 1855 yılında tellerin uzunluğu 45.000 km.’yi bulmuştur. İngiltere’nin dışında dünyanın hemen hemen bütün ülkeleri Morse makineleri ile donatılmıştı. Ve artık yaşlı bir mucit olan Morse, hayatının son yıllarına geldiğinde huzur ve servete kavuşmuştu. Kendisine büyük ölçüde saygı gösteriliyordu. Ve sürekli olarak madalya ve onurlar veriliyordu. Ayrıca akademiye seçilmekte ve kendi heykel anıtlarının açılışına katılıyordu. Mors Alfabesinin mucidi Samuel Morse, 2 Nisan 1872 tarihinde hayatını kaybetmiştir.
Mors Alfabesinde Haberleşme Nasıl Sağlanır?
Mesajların bir yerden bir yere iletilmesinde kullanılan işaret sistemine Mors Alfabesi denilmektedir. Değişik şekillerde yan yana getirilen noktalar ve çizgiler, bildiğimiz alfabedeki harflerden her birinin karşılığı olarak kullanılır. Mesela bir nokta ve bir çizgi (. -), “A” harfinin karşılığıdır.
Mors alfabesinin uygulanışında, gönderici cihazın başındaki memur, maniple ismi ile tanımlanan bir kola, kısa ya da uzun basışlar yapmaktadır. Burada kısa basışların karşılığı nokta, uzun basışların karşılığı ise çizgi ile belirtilmektedir. Böylece, yan yana gelen nokta ve çizgilere göre harfler, bunlardan da kelimeler ve cümleler oluşmaktadır.
Sistem genel olarak Mors kodu olarak adlandırılsa da uygulamada İngiliz alfabesi ve buna bağlı noktalama işaretlerini ifade etmek için iki farklı tür mors kodu kullanılmaktadır. İlk etapta anlayışsızlık ile karşılanmış olan Mors Alfabesi, insanlığa çok büyük yarar sağlamış olan buluşlardan biridir. Dilerseniz kısaca Mors Alfabesi kullanımından da bahsedelim.
Amerikan Mors Kodu
Mors kodunun birinci versiyonu olan bu kodlama, günümüzde ticari kullanım için rağbet görmemektedir. Kimi kaynaklarda bu kodlama için “Demiryolu Morsu” terimi kullanılır. Bu kodlamada, kısa ve uzun sinyallerin yanı sıra ara ve duraklarda yer almaktaydı. Kodlama şekli kıtalar üzerinde bulunan telgraf sistemindeki operatörler tarafından kullanılmaktaydı.
Mors kodunun ilk halinin anlaşılması ve iletimi oldukça zordu. Ve bu ilk kodu kullanan operatörler arasında iletişim, “klik ve klak” sesleri ile sağlanmaktaydı. Klik, tuşa her basış ve klak ise, tuştan parmağın kaldırılması ile oluşmaktaydı. Fakat bu seslerin anlamlanması için seslerin aynı çıkması çok zordu. Örneğin “A” harfinin iletilmesi için “klik-klak” yapılması gerekiyordu. Telgraf operatörlerinin çoğu ilk önceleri demiryolu bünyesinde çalışan personellerdir.
Modern Uluslararası Mors Alfabesi
Bu haberleşme protokolünün ismine Çağdaş Mors Kodu da diyebiliriz. 1848 yılında Alman Gerke tarafından oluşturulmuştur. İlk deneme çalışıldıktan sonra Almanya sınırları içinde kullanılmıştır. Yapılan bu kodun daha da geliştirilmesi gerekiyordu. Son yapılan çalışmaların ardından 1865 yılındaki son dokunuşlar ile Uluslararası Mors Kodu olarak yerini almıştır. Bu kod günümüzde de hala daha geçerliliğini korumaktadır. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından da geçerliliği meşrulaştırılmıştır.
Mors Kodu Kullanmanın Yararları Nelerdir?
Mors kodu, radyo odaklı bir sistemle iletilmek istendiği zaman çok basitleşebilir. Hatta bu kolay düzenek çok cızırtılı ve düşük frekanslı ortamlarda dahi işlerliğini sürdürür. Ayrıca Mors kodu, daha düşük bant genişliği yeterlidir. Mors kodlamasının geliştirildiği bir diğer bölüm ise Q kodlarıdır. Çünkü Mors kodlamasını sık sık kullanan amatör radyocular, bu kodları kendi aralarında Q kodları ile kısaltmaktadırlar. Radyo üzerinden kurulan iletişimlerde bu Q kodları kullanılırdı.
1843’te Morse ve Vail, Washington D.C., Baltimore ve Maryland arasındaki telgraf sistemlerini kurmak için ABD Kongresi’nden fon aldı. Morse, 24 Mayıs 1844’te Vail ’e tarihi ilk mesajını gönderdi: “What hath God wrought!” (“Tanrı neler yaptı!” anlamında İncil’den bir cümledir). Bu sistem daha sonra Amerika ve dünyaya yayıldı. 1861’de Western Union ilk kıtalar arası telgraf hattını kurdu ve ilk telgraf şirketi haline geldi. 19. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’da yaygın sistemler ortaya çıktı ve 1866’da ilk kalıcı telgraf kablosu başarıyla Atlantik Okyanusu’na döşendi. 1940’a kadar Atlantik’te 40 telgraf hattı oluştu.
Orijinal Mors Kodu ve Uluslararası Mors Kodu
Mors kodunun Avrupa ’ya gelmesinden kısa bir süre sonra, orijinal Mors kodunun İngilizce olmayan birçok metnin iletimi için yetersiz ve ayrıca diyakritik işaretli (harfin altına veya üstüne konularak sesini değiştiren işaretler) harflerin kodlarından yoksun olduğu anlaşıldı. Bu eksikliği gidermek için, 1851’de Avrupa Ülkeleri Konferansı tarafından Uluslararası Mors Kanunu olarak adlandırılan başka bir Mors kodu tasarlandı. İki sistem birbirine benzemektedir, fakat Uluslararası Mors Kodu daha basittir.
:format(webp)/evrimagaci.org%2Fpublic%2Fcontent_media%2F018553af0d01a7512185910604aca1c6.png "Mors Alfabesi Hakkında 3")
Mors kodunun icadı ile iletişim kurma biçimi bir anda çağ atlamıştır. Mors kodu, uzun mesafelerde en hızlı şekilde iletişim kurulmasını sağlamıştır. Denizlerdeki gemiler ışıklarını kullanarak uzun mesafelerde iletişim kurabilmişlerdir. Mors kodu, özellikle 2. Dünya Savaşı sırasında çok önem kazanmıştı; Mors kodu sayesinde savaş gemileri, üsleriyle iletişim kurarak kritik bilgiler sağlamışlardır. Savaş uçakları da düşman gemilerinin ve üslerinin yerlerini ihbar etmek için Mors kodunu kullanmıştır.
Mors kodu ayrıca, acil durum sinyali ya da imdat çağrısı olarak bilinen SOS ‘i kodlamak için kullanılır; SOS üç nokta, üç çizgi ve üç nokta (…−−−……—……−−−…) şeklinde kodlanır. SOS’in bazı kelimelerin kısaltması olduğu düşünülerek bir sürü açılım söylenmiş olsa da SOS’in bir açılımı yoktur (etimolojik olarak Eski İngilizcede kullanılan “save our souls” (ruhlarımızı kurtarın) ifadesinden geldiği düşünülmektedir). Ancak büyük ihtimalle, sadece üç nokta, üç çizgi ve ardından üç noktanın akılda kalması ve kodlanması kolay olduğu için SOS harfleri seçilmiştir. SOS kodlaması, ilk kez Alman hükümetince 1 Nisan 1905’te yürürlüğe konmuştur. 3 Kasım 1906’da Uluslararası Radyo-Telgraf Sözleşmesi tarafından kabul edilmiş ve 1 Temmuz 1908’de dünya genelinde yürürlüğe konmuştur.
Günümüzde Mors Kodu
Mors kodu, günümüzde hala kullanılmaktadır. Özellikle amatör radyo meraklıları arasında popülerdir. 2003 yılına kadar amatör radyo lisansı alabilmek için Mors kodu bilme zorunluluğu vardı ama bu zorunluluk Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından kaldırıldı. Havacılık alanında da hala çok yaygındır çünkü VOR ve NDB’ler gibi radyo navigasyon cihazları hala Mors kodu ile tanımlanmaktadır. ABD Donanması ve Sahil Güvenliği iletişim kurabilmek için çeşitli sinyaller ile Mors kodunu kullanmaktadır.
Kolay Öğrenme Yöntemleri
Farnsworth Yöntemi
Mors kodunu hızlı bir şekilde öğrenebilmek için bazı yöntemler kullanılır. Bunlardan biri Farnsworth yöntemidir. Bu yöntemde amaç yavaş başlamak ve sonra daha yüksek bir hıza ulaşmaktır. Karakterleri nokta ve çizgi deseni olarak değil, karakterlerin seslerini öğrenmeniz gerekir. Dolayısıyla karakterleri yazma işlemi bir refleks haline gelir. Uzmanların çoğu Farnsworth yönteminin Mors kodunu öğrenmenin en iyi yolu olduğu konusunda hemfikirdir.
Koch Yöntemi
Diğer bir yöntem ise Koch yöntemidir. Bu yöntemle, ilk iki karakter grubuyla çalışmaya başlanır. Sadece bu iki karakteri içeren rastgele kodları dinleme alıştırması yapılır. Bu kodu yüzde 90 doğrulukla hedef hızda kopyalayabiliyorsanız, gruba üçüncü bir karakter eklenir. Yeni karakter eklendikten sonra genel olarak doğruluk dereceniz düşecek fakat daha sonra tekrar yükselecektir. Daha sonra aynı şekilde dördüncü karakter eklenir ve böyle bütün karakterler öğrenilene kadar devam eder.
Tavsiyeler
Bunlara ek olarak uzmanlar şu önerilerde bulunuyorlar: Kod gönderilirken ya da gönderildiğinde ne yazdığını anlamaya çalışmayın ve bir sonraki karakteri tahmin etmeye çalışmayın. Kodu, kopyalayabileceğinizden biraz daha hızlı bir oranda dinleyin. Kodları noktalar ve çizgiler olarak düşünmeyin; kodun görünüşünden ziyade kulağa nasıl geldiği ile daha fazla ilişki kurmanız hızınızı artıracaktır.
Daha Fazla Radyo için 
Daha Fazla Televizyon için 
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder