Vergi Denetim Kurulu tarafından hayata geçirilen yapay zekalı KURGAN sistemi, ilk uyarılarla faaliyetlerine başladı. Bu kapsamda firmalar ve bu firmalarla ticaret yapan diğer işletmelere "riskli mükellef" olarak değerlendirme bildirimleri gönderildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı, naylon fatura düzenleme ve kullanımını önlemek amacıyla yapay zeka destekli KURGAN (Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi) sistemini devreye soktu. Bu hamleyle kayıt dışılıkla mücadelede yeni bir dönemin kapıları açıldı.
KURGAN, Türkiye genelindeki tüm mükelleflerin mal ve hizmet alış-satış işlemlerini gerçek zamanlı olarak tarıyor. Çok çeşitli kriterler ve veri kaynaklarından elde edilen bilgilerle işlem risk puanları hesaplanıyor; bu doğrultuda denetim sürecine dahil ediliyor.
Riskli olarak değerlendirilen işlemlerle ilintili mükelleflerden, sistem üzerinden bazı işlemlerin kontrol edilmesi ve alımların indirim konusu yapılıp yapılmadığı ya da düzeltme beyannamesi verilme durumuna dair bilgi talep ediliyor.
Ancak yapay zekalı sistemin kullanımı ilk günlerinde piyasa içinde çeşitli karışıklıklara neden oldu. Ekonomim.com’un haberine göre, KURGAN tarafından yapılan ilk bildirimler firmalara ve mali müşavirlere ulaştırıldı, fakat sistemin çalışma şekli tedarik zincirinde belirsizlik ve paniğe yol açtı. Henüz resmi bir inceleme veya kesin tespit yapılmadan çok sayıda firma, hatta bu firmaların müşterileri "riskli mükellef" şeklinde işaretlendi.
Bu bildirimin ardından bazı şirketler, risk altında olduğu bildirilen firmalardan alım yapmayı durdurdu ve ticari ilişkilerini sonlandırdı. Özellikle ithalata dayalı satın alma süreçlerinde bulunan hatalı değerlendirmeler, köklü firmaların haksız yere "naylon fatura" şüphesiyle karşı karşıya kalmasına ve ticari itibarlarının zarar görmesine sebep oldu.
Sektör temsilcileri, somut bir tespit veya resmi tebligat olmadan birçok firmaya bu tür bildirimlerin yapılmasının ticari güveni sarstığını dile getirdi. Ticaretle ilgisi olmayan hatalı risk işaretlemeleri sonucunda pek çok işletme hem ekonomik hem de itibari anlamda zorluk yaşamaya başladı.
Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Başkanı Emre Kartaloğlu ise kayıt dışı ekonomiyle mücadelede bu tür teknolojik sistemlerin önemine vurgu yaptı. Ancak Kartaloğlu, sistemin yasal altyapısının daha sağlam bir şekilde geliştirilmesinin kritik olduğunu ifade etti.