Yasal Uyarılar’ 
Telif Hakkı ‘UYAR VE KALDIR’
Basit usul vergi mükellefiyeti, KDV’den istisna tutulduğundan sıklıkla tercih edilmekte. Basit usul vergi mükellefiyeti nedir? Şartları neler? Kimler basit usule dahildir? Kimler basit usul vergi mükellefi olamaz? sorularının cevaplarını yazımızda verdik ve detayları açıkladık.
Gelir vergisine tabi olan kişi ya da kurumların kazandıkları gelir için vergi ödemeleri gerektiği biliniyor. Gelir vergisine dahil olan tüm ticaret, sanat erbapları elde ettikleri kazançların tespit usulü açısından iki seçeneğe ayrılmaktadır. Bunlardan ilki gerçek usulde gelir vergisine dahil olanlar; ikincisi ise basit usulde gelir vergisine dahil olanlardır. İkisi arasında belirgin farklar söz konusudur.
Basit usul için şartlar uygunsa mükellef basit usule dahil olabilmektedir. Her iki grup için şartlar, ödemeler, işleyiş tamamen farklıdır. Ayrıca basit usulden gerçek usule ve gerçek usulden basit usule geçiş yapılması mümkündür. Basit usul vergi mükellefi olanlar vergi ödemelerini birçok kanal ve banka aracılığı ile yapabilmektedir.
Basit Usul Vergi Mükellefi Nedir?
Basit usul sadece belirli kişileri kapsayan, uygulama alanı dar olan, geliri az olan küçük esnaflara yönelik başlatılmış bir uygulamadır. Bu alanın dışında kalan tüm ücretli çalışanlar ise kesinti ve beyanname yollarıyla gerçek usule dahil olmaktadır.
Basit Usule Tabi Olmak İçin Şartlar Neler?
Basit usule tabi olmak için en temel şart, kişinin kendi işinde hali hazırda çalışıyor olmasıdır.
İş yeri mülkiyetinin işin sahibinde ait olması durumunda örnek kira bedeli, kiralık dükkanlar için belirlenmiş sınırı aşmamalıdır.
Kira olan dükkanlarda kira bedeli büyükşehir dahilindeki yerlerde yıllık 6.300 TL’yi; diğer bölgelerde 4.200 TL’yi aşmamalıdır.
Basit usul vergi mükellefi olmak için gerçek usul vergi mükellefi olmamak gerekiyor. Bu durumlar için belirli şartlar dahilinde geçiş imkanları vardır.
Satın alınan malların saf haliyle ya da işlendikten sonra satılması halinde yıllık alım tutarı 88.000 TL’yi geçmemelidir. Aynı şekilde yıllık satışların da 216.000 TL’yi geçmemesi gerekmektedir.
Basit Usul Vergi Mükellefiyeti Sistemi Nasıldır?
Basit usul vergi mükellefi olanlar defter tutmazlar. Geçici vergi ödenmez ve bu durumla alakalı beyanname verilmez. Basit usul dahilindekiler muhtasar beyanname de vermezler. Basit usulde vergilendirilmiş mükelleflerin hizmetleri ve teslimleri katma değer vergisinden istisna kabul edilmektedir. Mükelleften alınan ve verilen belgelerin kaydı meslek odalarında tutulmaktadır ama mükellefler kayıtlarını kendileri tutmak isterlerse böyle bir hakları da vardır.
Kimler Basit Usulden Yararlanamaz?
Komandit şirketlerin komandite ortakları ve kolektif şirket ortakları basit usul uygulamasından yararlanamaz.
Ödünç para verme işleriyle uğraşanlar, sarraflar ve mücevher satışı ile uğraşanlar da bu kapsam dışında kalmaktadır.
Sigorta prodüktörleri, reklam, ilan işleriyle uğraşanlar, aracılık edenler, gemi ve gayrimenkul alım satımı ile meşgul olanlar basit usul için uygun değildir.
Kireç, taş ve maden ocaklar işletmeleri, şehirlerarası taşımacılık yapanlar, çekici ve buna benzer araçların işletmesini yapanlar da uygulama dışında tutulacaktır.
Basit Usulde Ticari Kazanç Nasıl Tespit Edilir?
Basit usul vergi mükellefiyeti sisteminde kazanç bir hesap dönemi içerisinde elde edilmiş hasılat ve giderler ile satılan malın alış bedeli arasındaki fark olarak tanımlanır. Bu farkın hesaplanmasında faaliyet alanıyla ilgili alınıp verilecek mecburi alış ve giderler ile hasılatla alakalı belgelerde yazılmış tutarlara göre hesap edilecektir. Kullanılan sabit giderler bu sistemde gider olarak kabul edilmeyecek ve üzerinde amortisman yapılmayacaktır.
Örnek olarak Ali Bey’in Kırşehir’de terzilik yaparak faaliyette bulunduğu var sayılsın. Dönem başı mal mevcudu 18.000 TL, dönem için alışlar 28.000 TL, giderler 16.000 TL, dönem sonu mal mevcudu 15.000 TL, dönem hasılatı 72.000 TL şeklinde hazırlanmış bir hesap özeti olduğu kabul edilsin.
Hesaplama yapılırken dönem hasılatı ve dönem sonu mal mevcudu toplamlarına A diyelim. Dönem başı mal mevcudu, dönem içi alışlar ve giderler toplamına da B diyelim. A ve B’nin farkından elde edilen değer 25.000 TL olacaktır. Yıl içinde Ali Bey, 3500 TL tutarında sigorta primi ödemiş olsun. 25.000 ile 3.500 farkı 21.500 TL olacaktır. Ali Bey’in vergiye tabi gelir matrahı 21.500 TL olarak alınacaktır. Bu tutarın hesaplanan ve ödenmesi gereken gelir vergisi ise 3.700 TL olacaktır.
Ortaklık Durumlarında Basit Usulde Vergilendirme
Aynı iş yerinde ortak olarak çalışanlarda, basit usul şartları ortaklar için ayrı ayrı aranacaktır. Ortaklardan birisi gerçek usule tabi ise diğer ortakların kazançları da gerçek usulde tespit edilecektir. Hem şahsi işlerden biri için ortak olanların hem de adi ortaklık biçiminde çalışanların hangi usulde vergilendirilecekleri, ortaklara düşen hisse üzerine tespit edilen miktarların eklenmesi şeklinde belirlenecektir.
Basit Usul Vergi Mükellefi Yanında İşçi Çalıştırabilir mi?
Basit usul vergi mükellefi sistemine göre mükellef olan kişinin, işin bir kısmıyla ya da tamamıyla kendisinin uğraşması, bizzat çalışmasa bile işlerin sevk ve idaresi ile yakından ilgilenmesi yeterlidir. Dolayısıyla mükellef yanında işçi çalıştırabilmektedir ama işleri tamamen başkasına bırakamaz. Yanında çalışan kişiler, diğer ücretliler olarak kabul edilecektir.
Basit Usulde Vergi Beyannamelerinin Verilmesi
Basit usul vergi mükellefleri, elde etmiş oldukları geliri yıllık beyannameler ile bildirmek zorundadır. Gelir söz konusu değilse bile beyanname şarttır. Beyannameler, gelir sadece ticari kazançlardan ibaret ise şubat ayının 15. gününde akşam saatine kadar teslim edilmelidir. Gelire başka gelir unsurları dahilse beyannamenin mart ayının 15. gününde verilmesi gerekiyor. Hazırlanan beyannameler kayıtlı olunan vergi dairelerine elden ya da posta yoluyla teslim edilmelidir. Otomasyon kullanılan vergi dairelerine beyannameler elektronik ortamda da gönderilebilir. Mükellefler beyannamelerin yanına hesap özetlerini, kesinti yoluyla ödenmiş vergi belgelerini eklemelidir.
Beyanname Zamanında Verilmezse Ne Olacak?
Zamanında gönderilmeyen beyannameler için vergi mükellefi birçok zor durumla karşılaşabilir. Mükellef için usulsüzlük cezası verilebilir. Vergi ziyaı cezası uygulanabilir. Ödenmesi gereken vergi tutarı üzerinden gecikme faizi işlemeye başlayabilir. Bu nedenle beyanname teslim sürelerini kaçırmadan belgelerinizi teslim etmeli ve ödemeleri yapmalısınız.
Basit Usul Vergi Ödeme
Basit usul vergi mükellefleri, şubat ayında verilmiş beyannamelerden hesaplanmış gelir vergisini şubat ve haziran aylarında olacak biçimde iki taksitle ödeyebilecektir. Mart ayında beyanname verenler ise yine iki taksit olmak üzere mart ve temmuz aylarında vergi ödemesini yapacaktır. Ödemeler, bağılı olunan vergi dairesine, başka bir vergi dairesine, yetkili banka şubelerine yapılabilmektedir.
Basit Usul Vergi Mükellefiyetinde İstenen Belgeler
Basit usul vergi mükellefiyetinde kuruluş aşamasında istenen belirli belgeler vardır. Gerekli belgeleri hazırlamadan vergi mükellefiyeti için başvurunuz kabul edilmez. Başvuru sırasında yanınızda işe başlama ve bırakma bildirimi, nüfus cüzdan örneği, ikametgah belgesi, dükkan kira ise kira sözleşmesi değilse tapu fotokopisi bulunmalıdır.
Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş
Basit usule tabi olmak için gerekli şartlardan birini yada birkaçını yıl içerisinde kaybetmiş olanlar gelecek yıl için gerçek usul üzerinden vergilendirilmektedir. Yıl içinde yapılacak denetimlerde basit usule aykırı durumlar, sahte ve yanıltıcı şekilde düzenlenmiş belgeler tespit edilirse mükellef artık basit usulden yararlanamaz.
Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş
Gelir vergisi kanununda yer alan 47. maddenin şartlarını taşıyan gerçek usul vergi mükellefleri, arka arkaya iki yıl içinde, tutarların belirlenen oranlardan düşük olması halinde başvuru yaparak basit usule geçiş yapabilirler. Bunun için izleyen yılın ocak ayı içinde yazılı olarak, bağlı oldukları vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir.
Beyan Edilen Gelir Üzerinden Yapılan İndirimler
Mükellefler vergilendirilecek olan yıllık toplam gelirleri için alakalı kanunun ilgili maddesinde belirlenmiş hususlar üzerinden indirim alabileceklerdir. Mükellefin, şahıs sigorta primleri, bağış ve yardımlar, engellik indirimi, eğitim ve sağlık harcamaları, sigorta primleri gibi birçok kalemi, belirttikleri gelir üzerinden indirim yapılarak silinecektir.
Beyannameler Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Basit usulde vergi mükellefi olanların, hazırlayacakları belgeler ve beyanname konusunda titiz olması gerekiyor. Beyanname mavi ya da siyah tükenmez kalem kullanılarak doldurulmalıdır. Beyannamenin tamamında harfler büyük yazılmalıdır. Yazının okunaklı olması, üzerinde silme, kazıma yapılamayacak şekilde olmasına özen gösterilmelidir. Beyanname üzerine yazılmış rakamlar arasında herhangi bir işaret eklenmemelidir. Sayısal ifadelerin tamamı Türkçe karakterle yazılmalı; romen rakamlarını kullanmaktan kaçınılmalıdır. Alfabetik karakterlerin hepsi sol tarafa, sayısal karakterler ise sağa yanaşık şekilde yazılmalıdır.
Basit Usul Vergi Tarifesi
Mükelleflerin elde ettikleri ticari kazancın boyutuna göre vergi dilimleri değişiklik göstermektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın açıklamış olduğu veri tarifesine göre kazançları 12.000 TL’ye kadar olanlar %15, 29.000 TL olanlar 12.000 TL için 1.800 TL, fazlası için %20 , 66.000 TL olanlar, 29.000 TL için 5.200 TL, fazlası için %27, 66.000 TL’den fazla olanlar ise 66.000 TL için 15.190 TL, fazlası için %35 oranında vergi ödeyecektir.
Basit Usulde KDV Uygulaması
Basit usulde vergilendirilmiş mükellefler, katma değer vergisinden istisna tutulmuştur. Mükelleflerin KDV beyannamesi vermesine gerek yoktur. Ancak mükellef basit usulde vergilendirilmiş olmasına rağmen KDV dahildir anlamında bir şerhe yer vermişse; bu belgelerde gösterilen KDV için takip eden ayın 24. günü beyanını yapmak zorundadır. Ödemesi ise aynı ayın 26. günü yapılmalıdır.
Basit Usulde Özel Tüketim Vergisi Uygulaması
ÖTV kanununda yer alan sayılı listedeki malların imalatçıları ya da ithalatçıları, sayılı listedeki mallardan tescile ve kayıta tabi olanları ilk iktisap kapsamında teslim etmiş olanların, sayılı listedeki mallardan tescile ve kayıta tabi olmayan mallar ve bu mükelleflerin basit usul sisteminde vergilendirilmesi nedeniyle, ÖTV mükellefi olarak belirtilen sürelerde ÖTV beyan edip ödemeleri gerekmemektedir.
İnternet Üzerinden Çalışanlar Basit Usulde Mükellef Olabilir mi?
Alım satım işlemlerini internet üzerinden yapanların basit usulde vergilendirilmesi; Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesi yetkisi ile yayımlanmış olan 95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile mümkün değildir. İnternetten yapılan faaliyetlerde, faaliyet alanının tüm ülkeyi kapsamasından dolayı basit usulde vergilendirme söz konusu olmamaktadır.
Basit Usul Vergilendirmede Engelli İndirimi
Basit usul vergi mükellefleri, ödeyecekleri gelir vergisi üzerinden engelli indirimi alabilirler. Beyanname yılda bir kez verildiğinden, engelli indirimi hesaplanırken yıllık değer kullanılmaktadır. İndirimden yararlanma hakkına sahip olan basit usul vergi mükellefine uygulanacak indirimin yıllık tutarı, bu kişilerin vergi tarhına esas kazançlarından indirilecektir. Basit usul vergilendirme sisteminde engelli indiriminden sadece vergi mükellefi olan kişi faydalanabilecektir. Mükellefin bakmakla yükümlü olduğu kişilerin engelli olmaları durumunda indirim alması söz konusu değildir. İndirim, basit usulde verilenen kazanç tutarı ile sınırlı olacaktır ve kazanç yetersiz olursa sonraki yıla devretmeyecektir.
Engelli İndiriminden Yararlanmak için Gerekli Belgeler
Başvuru aşamasında ilgili kurum tarafından hazırlanmış dilekçe örneğine göre düzenlenmiş dilekçe, 3 tane fotoğraf, hizmet erbabı olunduğuna dair belge, nüfus cüzdanı fotokopisi, sağlık kurulu raporunun aslı olanlarından bir adet fotoğraf talep edilmektedir. Başvurular illerde Defterdarlık Gelir Müdürlüğü, Vergi Dairesi Müdürlüğü ve ilçelerde Mal Müdürlüklerinden yapılabilmektedir.
Daha Fazla Radyo için 
Daha Fazla Televizyon için 
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder