Panama'nın tropikal yağmur ormanlarının derinliklerinde, dikkat çekici bir avcı avlanmak için sadece görme veya koku alma duyusundan fazlasını kullanır. Hayatta kalmak için amfibilerin aşk şarkılarını dinleyen bir tür olan sirozlu yarasa (Trachops cirrhosus) ile tanışın.
Bu yarasalar, kurbağaların çiftleşme çağrılarını tespit edip değerlendirmek için inanılmaz bir yetenek geliştirmiştir; sadece av bulmak için değil, aynı zamanda zehirli türlerden kaçınmak için de. Bu, hayvanlar aleminde ses tabanlı avlanmanın en gelişmiş örneklerinden biridir.
Yarasalar ses kullanarak nasıl avlanırlar?
Tüm yarasa türleri yön bulmak için ekolokasyon kullanırken, saçaklı dudaklı yarasa türleri ses duyularını yeni bir seviyeye taşır. Kurbağaların ve kara kurbağalarının çağrılarındaki ince akustik farkları ayırt edebilir, hangilerinin yenmesinin güvenli olduğunu ve hangilerinin onları öldürebileceğini belirleyebilirler.
Smithsonian Tropikal Araştırma Enstitüsü'nde baş araştırmacı olan Dr. Rachel Page, "Bu, avlarının akşam yemeği zilini çalmasına benziyor" diyor.
Panama'daki yağmurlu mevsimde, erkek tungara kurbağaları dişileri çekmek için yüksek, ritmik sesler çıkarır. Ancak bu çağrılar aynı zamanda istenmeyen dikkatleri de çeker. Aç bir yarasa için bu vraklamalar potansiyel yiyeceklerin koordinatlarıdır.
Öğrenilmiş Davranış: Doğuştan mı, Yetiştirme mi?
Proceedings of the Royal Society B'de yayınlanan yeni bir çalışma, genç yarasaların başlangıçta hangi kurbağaların güvenli olduğunu bilmediklerini gösteriyor. Tüm çağrılara, hatta zehirli türlerin çağrılarına bile, bazen saldırganlıkla yanıt veriyorlar. Zamanla, deneme yanılma yoluyla, tehlike sinyallerini görmezden gelmeyi öğreniyorlar.
Keşif, hayvan davranışının sadece genetik değil, deneyim tarafından da şekillendirildiğini vurguluyor. Yetişkin yarasalar, belirli sesleri olumsuz sonuçlarla ilişkilendirmeyi ve avlanma tekniklerini geliştirmeyi öğreniyor.
Evrimsel etoloji uzmanı Dr. Mirjam Knornschild, “Bu, davranışsal esnekliğin büyüleyici bir örneği” diyor.
İnsan becerileriyle yarışan sağlam tanıma
Daha da ilgi çekici olanı, insan işitsel dikkatine olan benzerliktir. Tıpkı insanların gürültülü bir kalabalıkta kendi isimlerini tanıyabilmesi gibi, bu yarasalar da yağmur ormanının ses karmaşası içinde uygun sesleri ayarlamayı öğrenirler.
Dişsi dudaklı yarasalar, toksik olmayan, besin açısından zengin kurbağaları işaret eden belirli frekanslara odaklanabiliyor ve diğerlerini görmezden gelebiliyor. Bu, insan dışındaki hayvanlarda nadiren görülen bir bilişsel başarı.
Yarasalarda sosyal öğrenme ve kültür?
Anne yarasaların yavrularına yenilebilir avları tanımayı öğretebildiğine dair giderek artan kanıtlar var. Sütten kesildikten sonra bile yavrular annelerine yakın kalır ve bu da sosyal öğrenme için bolca fırsat sunar. Bazı deneylerde, eğitilmiş yarasalar av ve sesler arasındaki ilişkiyi dört yıldan uzun süre korumuştur.
Bu ilginç soruları gündeme getiriyor: Yarasalar kültürel aktarım unsurlarına sahip olabilir mi? Sesi yalnızca hayatta kalmak için değil, aynı zamanda bilgi aktarmak için de mi kullanıyorlar?
Neden önemlidir?
Yarasaların sesi nasıl işlediğini ve tepki verdiğini anlamak, bilim insanlarına vahşi hayvanlarda zeka, öğrenme ve karar alma evrimi hakkında içgörüler sağlar. Ayrıca türler arasında dil, müzik ve işitsel işleme hakkında daha geniş sorulara da içgörü sağlar.
Bu sadece yarasalarla ilgili değil. Bilişin evrimiyle ilgili.