Yasal Uyarılar’ 
Telif Hakkı ‘UYAR VE KALDIR’
Merkezi Isıtma Nedir ?
Isıtılacak binaların bodrum katlarında ayrı ayrı kazan daireleri tesis etmek suretiyle kazanlarda üretilen ısının taşıyıcı bir akışkan vasıtasıyla istenen ortamlara yerleştirilmiş ısıtıcılara gönderilmesi suretiyle gerçekleştirilen ısıtmaya merkezi ısıtma denir.
Sıcak Sulu Isıtma Sistemleri
Bir sıcak su sistemi genel olarak sıcak su kazanı, su taşıyıcı borular, ısıtıcı elemanlar, sirkülasyon pompası, genleşme kabı, otomatik kontrol cihazları ve ara parçalarından oluşur. Isıtıcı akışkan olarak sıcaklığı 110 °C nin altında bulunan sıcak su kullanılır. Sıcak su sistemlerinin büyük çoğunluğu atmosfere açıktır ve su sıcaklığı 90 °C değerini aşmaz. Sıcak su kazanında üretilen sıcak su, borularla ısıtılacak hacimlere yerleştirilmiş radyatör, sıcak hava apareyi gibi ısıtıcı elemanlara taşınır. Burada soğuyarak ısısını oda hacmine bırakan sıcak su kazana geri döner.
Sıcak Sulu Tesislerde Uygulanan Başlıca Sistemler
a- Alttan dağıtmalı ve alttan toplamalı ısıtma sistemi,
b- Üstten dağıtmalı ve alttan toplamalı ısıtma sistemi,
c- Üstten dağıtmalı ve üstten toplamalı ısıtma sistemi,
a-Alttan Dağıtmalı ve Alttan Toplamalı Isıtma Sistemi
Bu sistemlerde genellikle bodrum kata yerleştirilen sıcak su kazanından çıkan ana besleme borusu, sirkülasyon pompaları emiş kollektörüne gelir. Pompa çıkış kollektörü ise dağıtma kollektörü görevini yapar. Dağıtma kollektöründen yatay ana besleme boruları ile bodrum katı tavanı seviyesinde istenilen noktalara dağıtım yapılır. Bu noktalardan besleme kolonu adı verilen dik borularla su üst katlara ulaşır. Her radyatöre branşmanlarla besleme kolonundan sıcak su bağlanır. Dönüş kolonları bodrum katta toplanan yatay ana borular ile birleşirler. Böylelikle bütün radyatörlerden toplanan su dönüş kollektörüne ulaşır. Binanın en üst seviyesinde genleşme kabı vardır. Bu kap gidiş ve dönüş emniyet boruları ile kazan giriş çıkışına arada hiçbir vana olamayacak şekilde bağlanır. Ayrıca bütün çıkış kolonları bir havalık borusu ile genleşme kabına bağlıdır. Yatay borulara ve branşmanlara eğim verilmelidir. Böylece sistem içinde oluşacak havanın en üst noktaya doğru kendiliğinden akarak boşalması sağlanır.
Şekil 2.1 ve Şekil 2.2’ de açık genleşme depolu ve kapalı genleşme depolu Alttan dağıtmalı ve alttan toplamalı ısıtma sistemi görülmektedir.
b-Üstten Dağıtmalı ve Alttan Toplamalı Isıtma Sistemi
Bu sistem çatısı teras olmayan ve tam bodrumlu binalarda uygulanır. Bütün katları aynı derecede yani homojen olarak ısıtmak mümkündür. Bu nedenle en iyi çalışan sistem olarak bilinmektedir.
Şekil 2.3’ de görülen üstten dağıtmalı alttan toplamalı ısıtma sisteminde ise kazandan çıkan ana besleme kolonu ile su çatı katına ulaşır.Buradan %1veya %2 eğimli dağıtım boruları ile çatı içinde düşey kolonlara ulaşır. Düşey besleme kolonları ve branşmanlarla radyatörler sıcak su ile beslenir. Dönüş ise bir önceki sistemin aynıdır.
Şekil 2.4’ de kapalı genleşme depolu üstten dağıtmalı alttan toplamalı ısıtma sistemi görülmektedir.Üst kata çıkan gidiş borusunda en üst noktada hava tüpü, 1/2” hava boşaltma vanası ve otomatik hava pürjör montajı yapılmalıdır.
c-Üstten Dağıtmalı ve Üstten Toplamalı Isıtma Sistemi
Eğer bodrum katta boruları geçirmek üzere hiçbir yer yoksa şemsiye sistemi denilen üstten dağıtmalı ve üstten toplamalı ısıtma sistemi kullanılabilir. Sistem pompa yardımı ile doğal dolaşıma karşı çalıştığı için 90/70 °C sistemin basınç kaybı hesabında 1 m düşey boru için 12,5 mmss eklenmelidir. (Gidiş ve dönüş boruları toplamında 25 mmss eklenmelidir.)
Isıtma bakımından istenmeyen en kötü olan bir sistemdir. Zorunlu hallerde uygulanır ve bugün için çok az uygulanan bir sistemdir.
Şekil 2.5’ de üstten dağıtmalı ve üstten toplamalı ısıtma sistemi görülmektedir.
Sıcak Sulu Isıtma Sistemlerinde Hava Tahliyesi
Sıcak sulu ısıtma sistemlerinde hava, sistemdeki su dolaşımını engeller ve korozyona neden
olur. Hava yapan boru ve radyatörler iyi çalışmaz. Hatta sistemin bir bölgesinde dolaşım tamamen durabilir. Suyun içerdiği hava miktarı sıcaklığa ve basınca bağlıdır. Su soğukken içinde eriyen hava, ısındığında gaz halinde açığa çıkar. Su ile birlikte sürüklenen bu hava su hızı ne kadar fazla ise sudan o kadar zor ayrılır. Kalorifer tesisatından hava alınırken pompanın durdurulması yararlıdır. Sıcak sulu sistemlerde hava oluşmasının ana kaynakları; sisteme beslenen taze su ve açık genleşme depolarıdır. Bu kaynaklardan giren erimiş haldeki hava kazanda ısınma sırasında basıncın düşük olduğu üst katlarda gazlaşarak açığa çıkar.
Pratikte oluşan havanın hareketini boru sistemi içinde en yüksek noktaya yönlendirmek için yatay borulara akış yönünde yukarı doğru hafif bir eğim (%1 veya %2) verilir.
Havalık boruları çatı arasında bulunur. Havalık borularını çatı arasına çıkarma olanağı
olmayan yerlerde tavan altında toplayarak emniyet gidiş borusuna veya diğer bir kolona bağlamak mümkündür. Havalık borusu çıkma olanağı olmayan yerlerde gidiş kolonunun sonu 1/2 ” boru ile 500 mm daha yükseltilerek hava tüpü veya hava boşaltma pürjörü bir boru üzerine konulabilir.
Sıcak Sulu Isıtma Sistemlerinde Donmanın Önlenmesi
Sıcak sulu sistemlerin tasarımında su sıcaklığının donma noktasının altına düşmemesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Isıtılmayan hacimlerden geçen borular bulunması halinde bu borularda bulunan suyun sıcaklığı donma noktasının altına düşecek ve boruların çatlamasına neden olacaktır.
Büyük binaların ısıtılmasında, sistemde bu şekilde donma noktası altında elemanlar bulunması olasılığı daha fazladır. Sirkülasyon devem ettiği yani pompa çalıştığı sürece her hangi bir donma söz konusu değildir. Kazan çalışmıyor bile olsa bütün sistemdeki su sıcaklığı donma noktası altına düşmeden her hangi bir donma olayı meydana gelmez.
Soğuk iklimlerde , geceleri ve hafta sonlarında, çalışmayan iş yerlerinde sirkülasyon pompası bu yüzden devamlı çalıştırılmalıdır. Eğer sistem uzun süreli olarak durdurulacak ise bu durumda ısıtma sisteminde mevcut bütün suyun tamamen boşaltılması gerekir. Radyatör dilimlerinin alt kısımlarında kalan az miktarda suyun donarak o noktalarda çatlamalara neden olduğu pratikte görülmüştür.
Soğuk bölgelerdeki sıcak sulu ısıtma sistemlerinde, sistem çalışmakta olsa bile çatı arasındaki tesisatta bulunan hareketsiz suyun donma olasılığı vardır. Bu durumu önleyebilmek için çatı arasındaki genleşme deposu, bütün havalık boruları, emniyet boruları çok iyi izole edilmelidir.
Kaynak: Akdeniz Üniversitesi, Teknik Bilimler Yüksekokulu, İklimlendirme ve Soğutma Teknolojisi, Isıtma Sistemleri Ders Notları. KISA, Orhan
Daha Fazla Radyo için 
Daha Fazla Televizyon için 
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder